IJsland hield vorige week een referendum en 60% van de bevolking wees de terugbetaling van de IceSave schulden - 5,3 miljard euro - aan het VK en Nederland af. De Nederlandsche Bank, die 1,3 miljard euro voorschoot aan onze landgenoten, provincies en instanties die zo hebberig waren om hun geld voor een kwart procentje meer rente toe te vertrouwen aan een onbekende IJslandse bank, kan naar dat geld fluiten, in ieder geval voorlopig. *)
In de nu al enkele jaren slepende onderhandelingen over de terugbetaling hadden de partijen net een nieuwe deal gesloten. In plaats van een eerder verworpen overeenkomst om de schuld plus 5,5% rente per jaar in 25 jaar terug te betalen, mocht de IJslandse bevolking van 320.000 zielen er nu 46 jaar over doen tegen een rente van 3,5% per jaar, een hele vooruitgang. Maar nee dus, de IJslanders zien het in meerderheid niet zitten om elk jaar 115 miljoen euro plus 4 miljoen rente aan het VK en ons af te dragen, 372 euro per inwoner per jaar, 46 jaar lang.
Waarom zouden ze ook? Voor westerse politici en media is het, gezien de verontwaardiging over de referendumuitslag, inmiddels blijkbaar vanzelfsprekend dat schulden van faillerende banken voor 100% op de belastingbetaler worden afgeschoven, maar in IJsland zeggen ze: hoezo wij betalen? Wij hebben hier part noch deel aan gehad. Landesbanki - de eigenaar van IceSave - was een gewone, particuliere bank. De mensen in Nederland en Engeland hebben vrijwillig en voor eigen risico hun geld op die bank gezet en toen die failliet ging, waren ze het kwijt. Jammer voor hen, maar zo is dat nu eenmaal. Daar kun je ons toch niet op aanspreken?
Veel mensen, vooral buiten het VK en Nederland, zijn dat met de IJslanders eens en juichen het zelfs toe, dat ze zich geen oor laten aannaaien. Als je een hele bevolking laat opdraaien voor de gokschulden van onverantwoordelijk opererende, op bonussen beluste bankiers, doordat de overheid die schulden overneemt, krijg je toestanden zoals in Ierland. In plaats van de schuldigen worden de onschuldigen gestraft.
De Nederlandsche Bank en de regering hadden er na de royale overname van ABN-Amro en de miljardensteun aan andere grootbanken geen moeite mee DSB, het bankje van Dirk Scheringa, te laten crashen. De gewone spaarders kregen hun geld terug (tot een ton), maar mensen die omwille van 2½% méér rendement, een achtergestelde vordering (7½% rente) hadden - zonder DNB-garantie - zijn hun hele inleg gewoon kwijt.
Stel dat Dirk een DSB-filiaal in Reykjavik had geopend. Hadden wij na zijn faillissement de IJslanders die zo dom waren geweest hun geld aan hem toe te vertrouwen, ruimhartig gecompenseerd? Of hadden wij als typische Hollanders dan gedacht: jammer jongens, eigen schuld, dikke bult.
Er is echter één fundamenteel verschil tussen ons en de IJslanders. Als onze regering - bijv. onder druk van de EU - besloten had de IJslandse spaarders toch hun inleg terug te geven, hadden wij in ieder geval NIET de kans gekregen om onze mening via een referendum kenbaar te maken, zelfs niet als dat betekend had, dat wij en onze kinderen daar 46 jaar lang voor hadden moeten bloeden. Want referenda, daar zijn de regeerders in Den Haag en Brussel erg huiverig voor.
---------------
*) Op 14 april plaatste de Volkskrant een ingezonden stuk van de IJslandse premier Johanna Sigurdardottir, waarin zij uitlegt dat de spaarders van IceSave schadeloos gesteld zullen worden uit de boedel van Landesbanki. Zij denkt dat daarin voldoende baten zitten om 90% van alle schulden terug te betalen.
De schaduwkant daarvan is dat van tevoren nooit te zeggen valt, hoeveel een failliete boedel uiteindelijk opbrengt. Zeker in een recessie kan de waarde van Landesbanki's leningenportefeuille bij verkoop minder waard blijken dan Johanna Sigurdardottir in haar somberste dromen vermoedt en de afwikkeling is geen kwestie van maanden maar van jaren.
Posts tonen met het label scheringa. Alle posts tonen
Posts tonen met het label scheringa. Alle posts tonen
dinsdag 12 april 2011
zondag 1 november 2009
Tijl Scheerspieghel
Je kunt van Dirk zeggen wat je wilt, maar iemand die - op Nederlandse bodem nog wel - in enkele tientallen jaren uit het niets een miljardenimperium weet op te bouwen, is niet zomaar iemand. Zeker niet, als hij in z'n eentje een kwart provincie van werk voorziet en een overwegend agrarische streek een culturele impuls weet te geven, die de bewoners met plaatsvervangende trots vervult. We doelen op een stadion met een nationaal kampioenselftal en een museum voor moderne, figuratieve kunst, nog afgezien van de opvallende architectuur die hij in het platte polderland introduceerde.
Voor de supporters van AZ is Dirk een held, voor het merendeel van de streekbewoners, die naast de werkgelegenheid die de bank verschafte ook nog eens profiteerden van de uitgaven van 150.000 bezoekers per jaar van het museum, voor die is hij ook een held en voor zijn personeel, dat nu verwezen naar het UWV, toch als één man achter hem blijft staan, heeft de figuur Dirk Scheringa heroïsche proporties aangenomen. Blijkbaar wist hij anderen te inspireren, blijkbaar wist hij met de mensen in zijn snel expanderende bedrijf al die jaren een persoonlijke relatie te onderhouden, zodat ze hem als mens bleven waarderen en hem, ondanks zijn rijkdom, bleven beschouwen als "een van ons". Vergelijk dat eens met het persoonlijke profiel van een doorsnee bankier. Een feodale kwast als Rijkman Groenink kon iedereen bij dé Bank op het laatst wel dooien.
Dirks klanten waren voor het grootste deel ook met hem ingenomen. Hij berekende een van de laagste rentes in de markt en gaf een van de hoogste. Voor zijn val had hij zodoende een marktaandeel van 17% van alle leningen en gaf daarmee de grootbanken het nakijken. Ongetwijfeld beschouwden zijn collega's aan de Zuid-as hem als een 'peen in die es' en groot was danook de ontsteltenis, toen Dirk Gerrit - ook een Noordhollander - wist over te halen voor hem te komen werken. Dat leek een enorme opsteker voor Dirk, maar uiteindelijk luidde het zijn ondergang in, want hij ontsteeg daarmee aan de provinciale beslotenheid, betrad het nationale schouwtoneel en viel ten prooi aan de aandacht van de landelijke media.
Aanvankelijk werd de loftrompet gestoken. Ondanks alles was hij eenvoudig gebleven. Onder zijn bankierspak droeg hij altijd nog geitewollen sokken en zodra hij thuiskwam - op de boerderie, schoot hij direct de klompen aan. De successen van 'zijn' AZ straalden op hem af, maar hij bleef er zo bescheiden onder en meer van zulke Privé-babbel. Later werd de tune echter overgenomen door een dwarsfluit en een jammerhout, al bleef hun klaagzang achtergrondmuziek zolang er Zalm in de vijver zwom.
Dirk voelde zich er kiplekker onder en kreeg plezier in alle media-aandacht. Toen de kredietcrisis uitbrak en Fortis omviel, schiep hij er zichtbaar genoegen in dat hij nu ook bij de grote jongens gerekend werd - tot zijn eigen verbazing eigenlijk, al kon hij bij die gelegenheid niet nalaten op te merken dat zijn Bank geen last van de crisis had - en toen het later nog erger werd en ING en Aegon staatssteun moesten vragen om overeind te blijven, bood hij zelfs ruimhartig aan DSB een jaartje te willen verlaten om als crisisminister orde op zaken te stellen.
Zoals ik al eerder schreef, was dit het moment waarop hij zijn hand overspeelde. Niemand zat op hem te wachten, zeker de politiek niet. Sindsdien bleek dat DSB er lang niet zo florissant voorstond als (bijna) iedereen had gedacht. DSB was 'onzorgvuldig' geweest, had consumenten te hoge kredieten verstrekt, daar een pak 'onnodige' verzekeringen bovenopgestapeld en nu raakten die mensen in de betalingsproblemen.
'Onzin,' zei Dirk aanvankelijk. 'Wij kijken heel goed naar de kredietwaardigheid van onze cliënten. Van de tien aanvragen wordt er maar één geaccepteerd.' Waarschijnlijk was dat ook zo. Als kredietverschaffer wil je je geld uiteindelijk terughebben, met rente. Bovendien had Dirk de kredietcrisis zien aankomen. De DSB had zich nooit aan Amerikaanse hypotheekobligaties gewaagd en van tevoren zijn buitenlandse risico's geëlimineerd. In dat opzicht was hij verstandiger geweest dan alle topbankiers en economen bij elkaar en ook vooruitziender dan Wellink en Bos, die nu nog steeds verkondigen, 'dat in 2007 niemand de crisis kon zien aankomen.' Duh, de blogosphere gonsde ervan.
Toch is Dirk slachtoffer geworden van diezelfde kredietcrisis, zij het indirect. Hij had zijn zaken dan wel op orde, maar hij had er niet op gerekend dat de credit crunch hem de das om zou doen. Hij kon zelf niet meer voldoende lenen. Bovendien ging dat deel van zijn klanten dat tot dan toe net het hoofd boven water had kunnen houden nu kopje onder en tenslotte daalden de huizenprijzen aanzienlijk, waardoor de waarde van Dirks onderpanden kelderde. De AFM stortte zich op de 'slechte' leningen en de Nederlandsche Bank constateerde dat de solvabiliteit van DSB snel verslechterde en kneep op haar beurt het bankkrediet af. Eén losse flodder van Lakeman en DSB viel om.
Is Dirk nu een boef? Dirk is een ondernemer. Als hij iemand een lening gaf, bekeek hij het risico. Dat kon hij blijkbaar goed beoordelen, anders was hij niet zo succesvol geweest. In twijfelgevallen vraag je extra garanties. Dan verkoop je iemand een verzekering om je risico af te dekken, bijv. een koopsompolis. Dat doen alle banken, niet alleen DSB. Denk aan de de woekerpolisaffaire, waar de grootbanken en verzekeraars in veroordeeld zijn.
In onze, grotendeels op sprookjes gebaseerde verzorgingsmaatschappij heeft de overheid zich de rol van Robin Hood toegemeten, stelen van de middenklasse, een deel van de buit aan de strijkstok hangen en de rest verdelen onder de armen. Niet letterlijk natuurlijk, maar met mooie gebaren - prachtwijken! Het Robin Hood model is zó algemeen geaccepteerd, dat zowat iedereen staatssteun vanzelfsprekend vindt en die zelfs als een 'recht' beschouwt.
Ook van ondernemers wordt geëist, dat ze zich aan dit heersende model conformeren. Winst maken mag niet hun enige oogmerk zijn, zij moeten het welzijn van hun klanten voor ogen houden en zich verantwoordelijk gedragen, anders kunnen zij achteraf ter verantwoording worden geroepen en meestal kost dat hun veel geld. Neelie Kroes heeft zich ontpopt als een hedendaagse, zij het wat rimpelige Maid Marian en op nationaal niveau vertoont Wouter Bos zich graag in Robin Hood outfit met de toezichthouders van DNB, AFM en NMa als zijn 'Merry Men'.
Dirk is een ondernemer van de oude stempel en als zodanig past het jagerspakje van Robin Hood hem niet. Hij opereerde liever in de vele vermommingen van Tijl Uylenspieghel. Tijl was een schelm. Om te voorzien in zijn levensonderhoud appelleerde hij aan algemeen menselijke eigenschappen, hebzucht, goedgelovigheid en domheid. Mensen die hij erin liet lopen, waren een beurs of een gebraden kip armer, maar niemand had medelijden met hen. Ze werden uitgelachen, het was hun eigen stomme schuld. Maar dat was in een tijd dat er nog geen staatssteun bestond en ieder werd afgerekend op zijn eigen beslissingen.
Wij, die zijn opgegroeid in de sprookjeswereld van Robin Hood, waarin de gevolgen van eigen onvermogen voor een groot deel op de gemeenschap kunnen worden afgewenteld, zijn snel geneigd de Tijl Uylenspieghels te veroordelen, maar veroordelen we dan niet tegelijk onszelf tot een staat van maatschappelijke onnozelheid.
Voor de supporters van AZ is Dirk een held, voor het merendeel van de streekbewoners, die naast de werkgelegenheid die de bank verschafte ook nog eens profiteerden van de uitgaven van 150.000 bezoekers per jaar van het museum, voor die is hij ook een held en voor zijn personeel, dat nu verwezen naar het UWV, toch als één man achter hem blijft staan, heeft de figuur Dirk Scheringa heroïsche proporties aangenomen. Blijkbaar wist hij anderen te inspireren, blijkbaar wist hij met de mensen in zijn snel expanderende bedrijf al die jaren een persoonlijke relatie te onderhouden, zodat ze hem als mens bleven waarderen en hem, ondanks zijn rijkdom, bleven beschouwen als "een van ons". Vergelijk dat eens met het persoonlijke profiel van een doorsnee bankier. Een feodale kwast als Rijkman Groenink kon iedereen bij dé Bank op het laatst wel dooien.
Dirks klanten waren voor het grootste deel ook met hem ingenomen. Hij berekende een van de laagste rentes in de markt en gaf een van de hoogste. Voor zijn val had hij zodoende een marktaandeel van 17% van alle leningen en gaf daarmee de grootbanken het nakijken. Ongetwijfeld beschouwden zijn collega's aan de Zuid-as hem als een 'peen in die es' en groot was danook de ontsteltenis, toen Dirk Gerrit - ook een Noordhollander - wist over te halen voor hem te komen werken. Dat leek een enorme opsteker voor Dirk, maar uiteindelijk luidde het zijn ondergang in, want hij ontsteeg daarmee aan de provinciale beslotenheid, betrad het nationale schouwtoneel en viel ten prooi aan de aandacht van de landelijke media.
Aanvankelijk werd de loftrompet gestoken. Ondanks alles was hij eenvoudig gebleven. Onder zijn bankierspak droeg hij altijd nog geitewollen sokken en zodra hij thuiskwam - op de boerderie, schoot hij direct de klompen aan. De successen van 'zijn' AZ straalden op hem af, maar hij bleef er zo bescheiden onder en meer van zulke Privé-babbel. Later werd de tune echter overgenomen door een dwarsfluit en een jammerhout, al bleef hun klaagzang achtergrondmuziek zolang er Zalm in de vijver zwom.
Dirk voelde zich er kiplekker onder en kreeg plezier in alle media-aandacht. Toen de kredietcrisis uitbrak en Fortis omviel, schiep hij er zichtbaar genoegen in dat hij nu ook bij de grote jongens gerekend werd - tot zijn eigen verbazing eigenlijk, al kon hij bij die gelegenheid niet nalaten op te merken dat zijn Bank geen last van de crisis had - en toen het later nog erger werd en ING en Aegon staatssteun moesten vragen om overeind te blijven, bood hij zelfs ruimhartig aan DSB een jaartje te willen verlaten om als crisisminister orde op zaken te stellen.
Zoals ik al eerder schreef, was dit het moment waarop hij zijn hand overspeelde. Niemand zat op hem te wachten, zeker de politiek niet. Sindsdien bleek dat DSB er lang niet zo florissant voorstond als (bijna) iedereen had gedacht. DSB was 'onzorgvuldig' geweest, had consumenten te hoge kredieten verstrekt, daar een pak 'onnodige' verzekeringen bovenopgestapeld en nu raakten die mensen in de betalingsproblemen.
'Onzin,' zei Dirk aanvankelijk. 'Wij kijken heel goed naar de kredietwaardigheid van onze cliënten. Van de tien aanvragen wordt er maar één geaccepteerd.' Waarschijnlijk was dat ook zo. Als kredietverschaffer wil je je geld uiteindelijk terughebben, met rente. Bovendien had Dirk de kredietcrisis zien aankomen. De DSB had zich nooit aan Amerikaanse hypotheekobligaties gewaagd en van tevoren zijn buitenlandse risico's geëlimineerd. In dat opzicht was hij verstandiger geweest dan alle topbankiers en economen bij elkaar en ook vooruitziender dan Wellink en Bos, die nu nog steeds verkondigen, 'dat in 2007 niemand de crisis kon zien aankomen.' Duh, de blogosphere gonsde ervan.
Toch is Dirk slachtoffer geworden van diezelfde kredietcrisis, zij het indirect. Hij had zijn zaken dan wel op orde, maar hij had er niet op gerekend dat de credit crunch hem de das om zou doen. Hij kon zelf niet meer voldoende lenen. Bovendien ging dat deel van zijn klanten dat tot dan toe net het hoofd boven water had kunnen houden nu kopje onder en tenslotte daalden de huizenprijzen aanzienlijk, waardoor de waarde van Dirks onderpanden kelderde. De AFM stortte zich op de 'slechte' leningen en de Nederlandsche Bank constateerde dat de solvabiliteit van DSB snel verslechterde en kneep op haar beurt het bankkrediet af. Eén losse flodder van Lakeman en DSB viel om.
Is Dirk nu een boef? Dirk is een ondernemer. Als hij iemand een lening gaf, bekeek hij het risico. Dat kon hij blijkbaar goed beoordelen, anders was hij niet zo succesvol geweest. In twijfelgevallen vraag je extra garanties. Dan verkoop je iemand een verzekering om je risico af te dekken, bijv. een koopsompolis. Dat doen alle banken, niet alleen DSB. Denk aan de de woekerpolisaffaire, waar de grootbanken en verzekeraars in veroordeeld zijn.
In onze, grotendeels op sprookjes gebaseerde verzorgingsmaatschappij heeft de overheid zich de rol van Robin Hood toegemeten, stelen van de middenklasse, een deel van de buit aan de strijkstok hangen en de rest verdelen onder de armen. Niet letterlijk natuurlijk, maar met mooie gebaren - prachtwijken! Het Robin Hood model is zó algemeen geaccepteerd, dat zowat iedereen staatssteun vanzelfsprekend vindt en die zelfs als een 'recht' beschouwt.
Ook van ondernemers wordt geëist, dat ze zich aan dit heersende model conformeren. Winst maken mag niet hun enige oogmerk zijn, zij moeten het welzijn van hun klanten voor ogen houden en zich verantwoordelijk gedragen, anders kunnen zij achteraf ter verantwoording worden geroepen en meestal kost dat hun veel geld. Neelie Kroes heeft zich ontpopt als een hedendaagse, zij het wat rimpelige Maid Marian en op nationaal niveau vertoont Wouter Bos zich graag in Robin Hood outfit met de toezichthouders van DNB, AFM en NMa als zijn 'Merry Men'.
Dirk is een ondernemer van de oude stempel en als zodanig past het jagerspakje van Robin Hood hem niet. Hij opereerde liever in de vele vermommingen van Tijl Uylenspieghel. Tijl was een schelm. Om te voorzien in zijn levensonderhoud appelleerde hij aan algemeen menselijke eigenschappen, hebzucht, goedgelovigheid en domheid. Mensen die hij erin liet lopen, waren een beurs of een gebraden kip armer, maar niemand had medelijden met hen. Ze werden uitgelachen, het was hun eigen stomme schuld. Maar dat was in een tijd dat er nog geen staatssteun bestond en ieder werd afgerekend op zijn eigen beslissingen.
Wij, die zijn opgegroeid in de sprookjeswereld van Robin Hood, waarin de gevolgen van eigen onvermogen voor een groot deel op de gemeenschap kunnen worden afgewenteld, zijn snel geneigd de Tijl Uylenspieghels te veroordelen, maar veroordelen we dan niet tegelijk onszelf tot een staat van maatschappelijke onnozelheid.
Abonneren op:
Posts (Atom)