De Oggle Boggle economie - 5

Goldman liet zich de eerstvolgende maanden niet zien. Daar had hij het waarschijnlijk te druk voor. In een zestal andere door economische malaise getroffen gemeentes, verspreid over het land, werden ook OB-projecten gestart.

Emma liet haar management assistent een lijst bijhouden van publicaties en links naar artikelen die over oggle boggles in de pers en op internet verschenen. Uit een artikel in het FD begreep de burgemeester, dat het contract dat zij als eerste met Goldman gesloten had, een douceurtje was geweest. De andere gemeentes genoten weliswaar dezelfde voordelen waar het ging om het scheppen van gesubsidieerde werkgelegenheid, voor Goldmans projectteam moesten zij betalen en ook de bijkomende kosten - de afvoer van oudroest en de "materiaalkosten" van de oggle boggles - waren voor eigen rekening.
Bij het artikel stond een foto, waarop een van haar collega's en Goldman elkaar breed lachend de hand schudden onder de kop "Pekela ook aan Oggle Boggle", alsof het een nieuwe rage was.
- Hmm, de neveneffecten! mompelde de burgemeester, bedachtzaam aan haar sigaartje trekkend, zo gaat hij er dus tonnen aan verdienen. Ze kreeg een ambivalent gevoel bij het idee dat hij haar als show case gebruikte.

De projectmanager was intussen voortvarend aan de slag gegaan. Hij had de groengeel geheste 40-plussers van de stortplaats aan het werk gezet om het terrein van de scheepswerf bouwrijp te maken onder leiding van twee boventallig verklaarde voormannen van de gemeente. Daarna had hij uit het werklozenbestand van het Arbeidsbureau een groep mensen geselecteerd die de kern van het bouwteam moesten gaan vormen. Die had hij allemaal persoonlijk geïnterviewd en de meest geschikte er uitgepikt, ervaren bouwvakkers uiteraard, maar ook een beeldhouwer die van een uitkering leefde en andere kunstenaars, waaronder twee vrouwen.
Op eigen initiatief meldde zich later ook nog een jonge, werkloze architecte aan, die zich op oggle boggles wilde toeleggen om praktijkervaring op te doen. Alle geselecteerden werden met behoud van uitkering ontheven van hun sollicitatieplicht, op voorwaarde dat ze zich voor de volle 100% zouden inzetten.

Dit gemêleerde gezelschap van zo'n man of vijftien, stuk voor stuk jonge, stevige persoonlijkheden, werd door de projectmanager in een oude loods op de werf ondergebracht met als eerste opdracht daar een werk- en vergaderplek in te richten. Na zoveel jaar leegstand ontbrak het aan elke voorziening, maar als ze wat nodig hadden, konden ze erom vragen en dan zorgde hij dat het geregeld werd. Hij kon daarvoor putten uit de welvoorziene gemeentedepôts. Voor de inrichting van de ruimte moesten ze zelf zorgen, een vorm van team building.

De burgemeester hield een kort toespraakje bij de kick-off, waar ook de CvdK - die had zijn communicatieadviseur gestuurd - en een hoge ambtenaar van BiZa voor waren uitgenodigd.
Als zij zo naar de uitverkorenen keek, die gehuld in hun door Goldman verstrekte, modieuze groengele trainingspak met coole sneakers, het officiële deel van het programma zwijgend ondergingen, dan bekroop haar een sterke twijfel aan het nut van deze hele charade.
- Mocht je die mensen dit eigenlijk wel aandoen?

Maar tijdens de borrel sprak zij een paar groepsleden en daarbij kreeg ze tot haar eigen verrassing het gevoel dat er onder hen zelfs sprake was van blakend enthousiasme. Het uitzichtloze van hun werklozenbestaan en het sociaal isolement waren in één klap doorbroken en er werd hun een gezamenlijk doel voorgehouden, waar ieder op zijn manier zijn ervaring en creativiteit in kwijt dacht te kunnen.
Ongetwijfeld hadden de flitsende designer's outfit en daar bovenop de intensieve media-aandacht een stimulerende invloed op het moreel en misschien leefde er onder sommigen wel een stille hoop dat zij zouden uitgroeien tot de nieuwe sterren van een OB reality show.

- De eerste week hadden we best wel denderende ruzies, vertelde een van de vrouwen lachend. Niemand zag 't zitten om aan de slag te gaan hier. Het was zo'n ongelofelijke zooi. Maar Menno heeft ons er doorheen gesleept en gezorgd dat we spullen kregen en nou vindt iedereen het eigenlijk wel mega vet.
Met Menno bedoelde ze de projectmanager, die verderop in de loods boven een groepje toehoorders uittorende en tot in de verste hoeken verstaanbaar was. Hij leek niet iemand die vaak tegenspraak ondervond.
- En hebben jullie al een idee over de oggle boggle? vroeg de burgemeester toch wel benieuwd.
- Annet - dat is de architect hier - heb een paar schetsen gemaakt, zei een van de bouwvakkers, maar daar zijn we 't nog niet over eens. Dus daar kunnen we nog niks over zeggen.
- Dat mag trouwens ook niet van Menno, voegde de vrouw daar quasi-bestraffend aan toe.
- Maar we moeten wel een beetje opschieten van hem, grinnikte de bebaarde beeldhouwer, voor komende maand heeft ie al een heimachine besteld om palen te slaan voor de fundering.

Toen ze na de receptie met de communicatieadviseur van de provincie terugreed naar het stadhuis, vertelde die haar dat hij de week daarop naar Brussel moest. Goldman had blijkbaar relaties bij de EU en de Commissie was zeer geïnteresseerd in het OB-fenomeen. Dit was uiteraard vertrouwelijk, maar zij zagen het als een middel om de verontrustende stijging van de werkloosheid in de zuidelijke EU een halt toe te roepen.
- Neveneffecten, dacht de burgemeester, het is niet te geloven. Wie was die Goldman eigenlijk? Ging hij de hele EU vol met oggle boggles zetten?

De Oggle Boggle economie - 4

- Ik heb uw optreden bij P&W op hun site bekeken, zei Goldman. U kwam daar heel overtuigend in over, vond ik. Hoe zei u het ook al weer..?
- Had u ons persbericht gezien? Ze schoof hem een exemplaar toe van de stapel die op haar bureau lag. Ze was eigenlijk best een beetje trots op zichzelf, de burgemeester, want ondanks haar onzekerheden, was ze glansrijk overeind gebleven onder een spervuur van vragen en er was veel gelachen aan de tafel. In dit geval een goed teken.
- Nee, dat niet, maar uw formulering, dat een oggle boggle… - met een steelse blik op het A4'tje - "een organisch groeiend object is, dat tijdens zijn constructie geleidelijk en met inbreng vanuit verschillende disciplines zijn uiteindelijke vorm en bestemming vindt," vond ik werkelijk schitterend verwoord. Werkelijk, mijn complimenten.
- Het belangrijkste, hernam hij na een korte stilte, is de voortdurende betrokkenheid en inbreng van de gemeenschap. De OB is niet meer dan een anker, dat in de continue stroom van persoonlijke actualiteiten aan het gemeenschappelijk onderbewustzijn trekt, een ontwakende reus, en zo de creatieve krachten genereert en bundelt, die de gemeenschap als geheel van nieuwe energie voorzien. Daarmee is in potentie alles mogelijk. Het lost oude tegenstellingen, die onoverbrugbaar leken, eenvoudigweg op en elk obstakel wordt moeiteloos opzijgeschoven.
De uitkomsten zijn onvoorspelbaar, want gebaseerd op creativiteit en improvisatie, maar uiteindelijk zullen we iets zien ontstaan dat een uitdrukking is van de tijdgeest, hier op deze plaats.

Hij schonk zichzelf een glas water in uit de karaf met ijsblokjes die naast hem stond en nam er een slok van.
Terwijl zij hem gadesloeg, liet de burgemeester zijn woorden op zich inwerken.
- Dat zijn weinig exacte begrippen uit de mond van een ingenieur, zei ze tenslotte.
Goldman moest daar hartelijk om lachen.
- Ik ben zakenman, zei hij. Laat de ingenieurs vooral exact zijn, om succes te hebben moet ik de wereld met een bredere scope benaderen.
- Maar als zakenman wil je ook winst maken. Wat is de winst van dit project? Het kost u alleen maar geld.
- Om winst te kunnen maken moet je eerst investeren.
- Ziet u dit, die oggle boggle - en ze kon niet nalaten er ironisch bij te glimlachen - dan als een investering?
- Jazeker. Hoewel, u moet u niet blindstaren op het "organisch groeiend object", zoals u het zelf zo treffend omschreef - nu grijnsde hij ook - Ik kijk vooral naar 'collateral advantage', de neveneffecten.
- De neveneffecten? Daar moest ze even over nadenken.
- Neveneffecten genoeg, zei ze vervolgens, voor mij tenminste. Ik word de hele dag platgebeld door collega's die willen weten of een oggle boggle project ook niet iets voor hen is.
- Kijk, zei Goldman en trok er een veelbetekenend gezicht bij en zijn smartphone. U vindt het niet erg, als ik hun gegevens noteer?

Hij was die middag even langsgekomen om de nieuwe projectmanager te introduceren, een boom van een man met borstelige wenkbrauwen en een stem als een scheepstoeter. Die was na de kennismaking meteen weer vertrokken om aan de slag te gaan.
Nu de inzamelingsactie beëindigd was, moest de inspanning verlegd worden naar het terrein van de vroegere scheepswerf, waar de oggle boggle zou verrijzen en dat vergde andere competenties dan die van zijn voorganger. Bovendien was het niet wenselijk het reservoir van "vrijwilligers" onbenut te laten. De psychologische turbine die de gemeenschap van nieuwe energie voorzag, moest continu door blijven draaien, op vol vermogen.

De Oggle Boggle economie - 1

Ter gelegenheid van Schrikkeldag nu eens even iets heel anders - of lijkt dat maar zo?

In een klein stadje in het waterrijke hart van Holland had de gemeenteraad vergaderd over de deplorabele staat van de plaatselijke nijverheid en als gevolg daarvan, ook van de gemeentefinanciën. Na afloop hadden de burgemeester en haar trouwe aanhang zich verzameld in "De Vergane Glorie" om in alle bescheidenheid nog even na te kaarten bij een glaasje wijn en een bakje borrelnootjes.

Een toevallige bezoeker hoorde de discussie aan en na een tijdje onopvallend meegeluisterd te hebben, schoof hij een stoel bij en zei tegen de burgemeester:
- Neem me niet kwalijk dat ik zomaar inbreek, maar ik denk dat ik een oplossing weet voor uw problemen.
- Is het werkelijk? vroeg zij verrast, maar niet onwelwillend, want hij was een goedgeklede (Armani?), niet onknappe jongeman en zij had zojuist haar fijnbesneden neus in haar derde glas huiswijn gestoken.
- Vertelt u eens…
- Wat u nodig heeft, zei hij, is een groot, nieuw project, een onderneming waar de hele gemeente bij betrokken wordt, die mensen aan werk helpt en weer hoop geeft op een betere toekomst.

De burgemeester liet een kirrend lachje horen, zoals al wat rijpere vrouwen met een positie dat zo charmant kunnen doen als zij een man beleefd maar dodelijk zijn plaats willen wijzen.
- En wat dacht u dat we de afgelopen vier jaar hebben uitgevoerd? vroeg ze met een halfspottende ondertoon in haar stem.
- Ik bedoel iets heel anders, reageerde hij alert, iets van een totaal andere orde. Geen nieuw winkelcentrum, of een zakdoekenmuseum. Ik denk aan een OB-project.
- Een OB-project? U beseft toch wel dat bibliotheken op subsidie draaien en dat we daarop juist gekort worden. We hebben pas nog een vestiging moeten sluiten.
- Misschien bedoelt meneer een ander OB, opperde de gemeentesecretaris, dat van de tampons?
Ze verslikte zich bijna in een pinda en van de schrik en in het daarop volgende gegiebel dreigde de aandacht voor het algemeen belang danig te verslappen. Tussen de wethouder van Sociale Zaken en haar collega van Publieke Werken ontspon zich een geanimeerd gesprek over hun persoonlijke voorkeur voor inlegkruisjes.

De jongeman gaf de tafel daarom een rondje - de meeste dames gingen nu wijselijk over op Sourcy - en in de volgende tien minuten legde hij uit dat OB stond voor "Oggle Boggle" en dat dat niets met persoonlijke hygiëne te maken had, maar dat het ging om degelijk constructiewerk, veel staal en buizen, en dat zijn ingenieursbureau daarmee in het Midden-Oosten, o.a. in Dubai, al veel succes had gehad om kwijnende gemeenschappen van nieuwe energie te voorzien en op te stoten in de vaart der volkeren.

Nieuwe energie! De burgemeester raakte gaandeweg geboeid door zijn betoog, of eigenlijk meer door zijn levendige presentatie dan door de inhoud, maar omdat ze merkte dat verschillende dames half onder de tafel hun tweets begonnen te raadplegen, herinnerde zij zich plotseling dat ze nog een afspraak had.
- Heel interessant, zei ze bemoedigend, maar sommigen van ons hier zitten met een oppas thuis, dus misschien kunnen we dit gesprek beter een andere keer voortzetten, meneer … eh?
- Goldman, vulde die attent aan. Hij overhandigde haar zijn kaartje met een beminnelijke glimlach.
- Maakt u maar een afspraak met de secretaris hier, meneer Goldman, dan praten wij binnenkort verder op het stadhuis.

Terwijl ze haar mantel van de kapstok pakte, dook de secretaris naast haar op.
- Ik kan er niets op Google over vinden, fluisterde die haar toe.
- Waarover, Emma?
- Over die okkelbokkelprojecten. Ik heb het onder het gesprek even gegoogeld, maar die naam komt nergens voor.
- Oh, nou…, maak eerst maar eens een afspraak met die jongen, dan zien we wel waar het schip strandt. Ik haalde een paar frisse, nieuwe gezichtspunten uit wat hij te vertellen had.
En met die woorden zwaaide zij ten afscheid naar haar inmiddels druk twitterende achterban en spoedde zich - heel correct per taxi - naar haar date in restaurant 'de Wildeman'.
Er werden al genoeg ambtsdragers betrapt op rijden onder invloed en haar zou dat niet gebeuren. Bovendien waren taxibonnen declarabel.