We worden bestolen waar we bij staan

Op zondag, 25 januari 2015, zijn er verkiezingen in Griekenland. De Grieken zijn de afgelopen drie jaar volledig uitgekleed. De werkloosheid bedraagt er 25% (jeugdwerkloosheid 50%) en 21% van de bevolking is onder de armoedegrens terechtgekomen. Vreemd, zou je denken, want het IMF en de EU hebben, weliswaar met frisse tegenzin, ruim 250 miljard aan de Grieken "geleend" in ruil voor de belofte dat de Griekse regering de zaken intern op orde zou brengen. De lonen omlaag, de pensioenen omlaag, de corruptie bestrijden, staatseigendommen verkopen en vooral, zorgen dat het belastingsysteem gaat functioneren, want de Grieken betaalden nauwelijks belasting.

Na een erg trage start, waardoor een tussentijdse schuldsanering noodzakelijk was, is de Griekse regering uiteindelijk aan de slag gegaan met als gevolg dat de economie in vijf jaar met 25% gekrompen is en het land in een deflatoire spiraal terecht is gekomen. Aanvankelijk was de staatsschuld 130% van het BNP en de bedoeling was die naar minder dan 120% terug te brengen, maar door de krimp van de economie en de extra leningen staat de meter nu in de buurt van 180% en loopt nog steeds verder op. Met andere woorden, Griekenland is insolvabel en zal die torenhoge schuld nooit terug kunnen betalen.

In de polls staat de linkse partij Syriza bovenaan. Zij belooft de kiezers een eind aan alle bezuinigingen en nieuwe onderhandelingen met he IMF en de EU over (gedeeltelijke) kwijtschelding van de schulden. En als ze hun zin niet krijgen, dreigen ze met een 'Grexit', Griekenland uit de euro en als het niet anders kan, Griekenland uit de EU. Dat althans is de inzet bij de onderhandelingen, eigenlijk gewoon chantage. De grootste schuldeiser, Duitsland, liet bij voorbaat al weten, dat de tijd van chantage voorbij was en dat wat een paar jaar geleden nog ondenkbaar was, dat een land het eurosysteem zou verlaten, nu niet per se een probleem hoefde te zijn. Wat is er in die paar jaar veranderd, dat Angela Merkel het spel hard wil spelen?

Aanvankelijk zaten de grote Europese banken tot hun strot volgepropt met Griekse staatsobligaties en zakelijke leningen, vooral Franse en Duitse banken, maar ook Spaanse. Als de Grieken in 2012 de kans hadden gekregen uit de euro te stappen, hadden de banken de toenmalige schulden ('slechts' 50 à 60 miljard) moeten afschrijven en dat had zelfs einde euro kunnen betekenen. Nederland en Duitsland hadden de plannen daarvoor al klaarliggen, zoals Knot en Dijsselbloem onlangs toegaven. Was dat toen maar gebeurd, dan hadden nu niet alleen de Grieken, maar alle eurolanden er een stuk beter voorgestaan. Minder schulden, minder banken en een reëler rentepeil, waardoor bijv. de pensioenfondsen en kleine spaarders minder problemen zouden hebben.

Maar wat gebeurde er in werkelijkheid? Griekenland en de andere PIIGS werden gedwongen IMF- en EU-leningen te accepteren om hun bedreigde banken koste wat kost overeind te houden. De onbetaalbare schulden werden buiten het democratische circuit om ondergebracht in vage financieringsvehikels van de EU, waar ieder euroland dat geen ondersteuning nodig had, een bijdrage aan leverde en/of een garantie voor stelde. Zo werd de afgelopen drie jaar gezorgd, dat de systeembanken grotendeels van hun slechte leningen konden worden verlost en dat de risico's werden afgewenteld op de nationale overheden, oftewel op de belastingbetalers, op ons. Daarnaast deed de ECB er nog een schepje bovenop door aan elke bank in euroland die dat wilde onbeperkt krediet te geven. Die banken konden daarmee de staatsobligaties van hun eigen regering opkopen en die weer in onderpand geven aan de ECB voor weer nieuwe leningen. Dat bracht en hield de rente op staatsleningen laag en gaf de banken gelegenheid met het gratis geld wereldwijd wat bij te verdienen met derivaten - puur gokken en securitisaties - het bankrisico afwentelen op onnozele beleggers - vaak lagere overheden, instellingen en pensioenfondsen op zoek naar wat extra rendement.

De IMF- en EU-leningen aan de Centrale Banken van de PIIGS kwamen maar voor een beperkt deel ten goede aan de desbetreffende landen zelf. Het grootste deel was nodig om de oude verplichtingen (aflossing en rentebetalingen) aan Franse en Duitse banken te kunnen nakomen. In het geval van Griekenland bijv. bleef er van het totaal aan nieuwe leningen maar 8% over om de interne hervormingen te bekostigen. Dat was niet genoeg om een krimp van 25% op te vangen. Logisch dat Griekenland steeds maar meer geld nodig blijft hebben en intussen zijn staatsschuld ziet oplopen tot onhoudbare hoogte.

Op 18 feb 2015 is de rauwe werkelijkheid - tijdens de impasse in de onderhandelingen tussen de nieuwe Griekse overheid en de EU - eindelijk gewoon in de krant te lezen. Losjes wordt in de Volkskrant vermeld dat Nederland bij een 'Grexit' voor 25 miljard de boot in gaat, 18 miljard aan afschrijvingen en 7 miljard aan ECB-bijdrage en dat dit te danken is aan de beslissing van de toenmalige euroministers de banken niet de gevolgen van hun eigen onverantwoordelijkheid te laten slikken, maar het grootste deel van de strop op de belastingbetalers af te wentelen, in ons geval ruim 1500 euro per Nederlander. Politici kunnen heel royaal zijn met andermans geld.

Dr. Eric Dor, director of IESEG School of Management in Lille.

Wat zijn nu de gevolgen, als Griekenland uiteindelijk toch uit de euro stapt, de drachme invoert en devalueert tot een niveau, waarop ze op de wereldmarkt weer concurrerend worden? Dan moeten alle Griekse schulden alsnog worden geherstructureerd, zeg voor het gemak gehalveerd. De banken komen er dan met een koopje af, want die hebben hun geld al grotendeels teruggehaald, maar zoals blijkt uit bovenstaand lijstje (rechter kolom), heeft Nederland zich voor 15,5 miljard euro garant gesteld en zal dan zo'n 8 miljard moeten bijdragen, Duitsland 36 miljard en Frankrijk 28 miljard. Duitsland slaat stoere taal uit en zal deze strop wel kunnen dragen, maar Frankrijk? Hollande heeft al laten weten, dat hij bereid is erover te praten. Ja, liever een schijnoplossing - bijv. de terugbetaling door Griekenland uitsmeren over 100 jaar, dan nu zo'n échec! En Italië en Spanje? Die liggen zelf aan het ECB-infuus, maar krijgen een strop te verwerken van 24, resp. 16 miljard euro, die ze niet hebben.

Waarschijnlijk zullen die bedragen, 128 miljard in totaal (50%), dan worden weggemoffeld in de vage EU-noodfondsen die in de top van de tabel te vinden zijn. Of de ECB springt bij en creëert het geld uit het niets. Draghi is toch al aan het uitdelen. Hij beloofde afgelopen week al vanaf maart 2015 meer dan een biljoen euro (12 nullen) via het bankencircuit in de euro-economie te gaan pompen. Vergeet het. Dat onvoorstelbaar grote bedrag blijft merendeels in het bankencircuit hangen, net als alle eerdere injecties van gratis geld. De beurskoersen zullen erdoor stijgen en raken, net als in Amerika, volslagen losgezongen van de werkelijkheid; de rente zal er nog verder door dalen (Hé, zie ik daar weer een stukje pensioen verdampen?), zodat de gewone spaarder helemaal niets meer krijgt en misschien zelfs moet gaan betalen voor het voorrecht om zijn geld op de bank te mogen zetten, net als nu in Zwitserland; en zijn euro wordt steeds minder waard. Een jaar geleden stond de euro op US$1.40, nu op US$1.12, ca. 20% minder en zelfs 5 dollarcent onder de introductiekoers. En hé, die nominale stijging van de beurskoersen is, gewaardeerd in een lagere euro, dus eigenlijk gewoon boerenbedrog?!
En als er dan toch nog een bank omvalt, geldt het Cypriotische model: je bent je geld kwijt en in ruil krijg je voor een willekeurig percentage aandelen in diezelfde (feitelijk failliete) bank. :D We zijn lekker bezig, niet, in euroland!

En nu de hamvraag: Wie strijken al die miljarden (biljoenen) op die zonder dat we er iets aan kunnen doen uit onze zakken worden geklopt? Driemaal raden, maar kijk eens rond in Davos. Daar lopen momenteel de mensen rond die er meer van weten.

David Stockman, 2 feb 2015: Why Greece must repudiate its 'Banker Bailout' debts and exit the Euro.
Dat is niet de weg die de Griekse finmin wil gaan. Hij probeert/probeerde de andere eurolanden ervan te overtuigen, dat Griekenland in de eurozone wil blijven, maar dat de prijs daarvoor niet anders dan een forse kwijtschelding van zijn schulden kan zijn. Daar willen de eurobazen echter niet van horen.
Michael Pettis, 7 feb 2015: On European policymakers - Terrifyingly low level of sophistication.

Toevoeging, 29 januari 2015
Syriza heeft gewonnen, Tsipras is de nieuwe premier en heeft het afbraakbeleid van voorganger Samaras onmiddellijk radicaal omgegooid. U hebt het in de krant kunnen lezen. Maar wellicht de minst verwachte en meest verrassende ommezwaai betreft de opstelling van de nieuwe Griekse regering met betrekking tot het EU-sanctiebeleid jegens Rusland. Juist vandaag zijn de ministers van BZ van de EU-landen bijeen om uitbreiding van de sancties te bespreken. Griekenland is daar nu tegen en overweegt een veto, al zou dat zware consequenties hebben.
Het leek even spannend, maar in "constructief" overleg met zijn collega's, zoals onze minister Koenders het fijntjes uitdrukte, stemde de kersverse Griekse minister uiteindelijk in met nieuwe maatregelen tegen Rusland en een verlenging van de sancties met een half jaar.
Althans, zo staat het in de Volkskrant van 29 januari 2015.
Andere bronnen spreken dat echter tegen: >> No new sanctions on Russia have been imposed. The New Greek Foreign Minister Nikos Kotzias said that a provision that would have imposed further sanctions on Russia was removed at Greece’s insistence from the proposals at the meeting. Greece also required that the communique does not directly blame Russia for the conflict in Ukraine. <<
Maar wat er nu precies besloten is en wat dat voor de verhoudingen EU - Rusland in de naaste toekomst betekent, wordt er niet bepaald helderder op.

Athene was ooit de bakermat van de democratie; misschien kan het nu een impuls geven aan de rest van Europa om het gezonde verstand te laten prevaleren boven een door Amerika en de financiële elite afgedwongen afbraakpolitiek, die niet alleen Rusland treft, maar net zo hard de Europese economie en de vrijheid van de Europeanen om over hun eigen zaken te beslissen.
Europe furious that Greece is now a Russian sanctions Veto.

Op de website van zijn partij legde Tsipras - al voor de Griekse verkiezingen - aan de Duitsers, de grootste geldschieters - uit, hoe onverantwoord de leningen aan Griekenland waren en bovendien maakt hij duidelijk, dat Griekenland nooit in staat zal zijn ze terug te betalen. Griekenland was in 2010 al failliet en de EU-leningen waren alleen bedoeld om het wrak drijvende te houden om zodoende de banken tijd en gelegenheid te geven hun oninbare vorderingen (onder regie van de EU-Commissie) te dumpen op de Duitse en Europese belastingbetalers. Dat is een eerlijke weergave van de situatie.
Dat betekent, dat alle ministers van Financiën van de overige eurolanden, ook de Nederlandse, hun parlement en de bevolking jarenlang een vals beeld hebben voorgespiegeld. Hoe vaak lazen we niet, "Met Griekenland gaat het weer beter," en de pers nam die onzin gretig over zonder daar veel vraagtekens bij te zetten.

Toevoeging, 31 januari 2015
En het lijkt met de dag interessanter te worden. De Griekse finmin zegt geen behoefte te hebben aan verdere EU-leningen - d.w.z. nog meer schulden voor Griekenland:
>> And suddenly the Eurozone is stunned, because what had until now been its greatest carrot when it comes to dealing with Greece, has become completely useless when the impoverished, insolvent nation itself says it no longer needs a bailout, seemingly blissfully unaware of the consequences. <<
en de ECB dreigt per 28 februari 2015 de geldkraan dicht te draaien. De Griekse banken gaan dan per direct failliet, maar de gevolgen daarvan voor de eurozone zelf zijn niet te overzien.

Brief aan een Italiaanse relatie

Het begint nu toch wel spannend te worden in euroland en ook in het laarsvormige deel ervan.
Ik las dat de oudste bank van Italië, Monte dei Paschi, staatssteun gevraagd heeft en dat Silvio openlijk over terugkeer naar de lira speculeert. Ook Bossi en Beppe Grillo dragen de euro geen warm hart toe en met name de laatste is in de peilingen bezig aan een politieke opmars.

Eind deze week is er een eurotop van de drie musketiers, Monti, Rajoy en Hollande, met hun betaalmeesteres, Merkel. Het trio stuurt erop aan de schulden van alle eurolanden op één hoop te gooien en de rentebetaling en aflossingen te spreiden, of met euro-obligaties, of met geld uit allerlei fondsen, die dan door de ECB gevuld zouden moeten worden, want buitenlandse investeerders, China, Japan en de oliesjeiks, hebben zich even teruggetrokken. Zij schatten het risico dat de eurozone uit elkaar valt, vrij hoog in.
Bovendien wil het trio, dat de ECB direct steun gaat verlenen aan insolvabele banken in plaats van via de Centrale banken van hun landen. In het laatste geval staan zij er zelf garant voor, in het eerste geval zou de ECB het risico dragen en daarmee de hele eurozone.
Merkel en haar minister van financiën, Schaeuble [der Spiegel: interview], hebben daar al drie keer hardop 'Nein!' tegen geroepen, maar het trio, gesteund door Lagarde van het IMF en door de EU-clowns, Baratzo en Butthead, willen van geen opgeven weten. (Dus zegt 'La Signora No' het nog maar eens: 'Over my dead body!', waarop Monti dreigt: 'Eurobonds, of ik treed af!', maar die uitspraak slikte hij kort daarop weer in.) - Lees ook: der Spiegel: Nieuws uit Los Cabos - de druiven zijn zuur.
De kans dat Merkel er nu op de top alsnog mee instemt, is absoluut nihil. Zij voelt de hete adem van de Duitse kiezer en van de Duitse Centrale bank in haar nek en bovendien is het Verfassungsgericht momenteel bezig te beoordelen, of het ESM - het Europees Stabiliteits Mechanisme - wel strookt met de Duitse grondwet.
Het ESM zou op 1 juli ingaan, maar door de actie van het Verfassungsgericht moet dat nu enkele weken worden uitgesteld en dat betekent dat er voorlopig geen ESM is en dat er per 1 juli via dat kanaal geen leningen kunnen worden verstrekt.

De Duitsers staan een andere "oplossing" voor. Zij willen dat alle eurolanden een deel van hun fiscale zelfstandigheid opgeven, zodat de ECB en uiteindelijk dus de Duitse regering toezicht kan houden op de begrotingsdiscipline van alle andere eurolanden. Daar is Hollande echter weer mordicus tegen, want die weigert de Franse soevereiniteit over te dragen aan Berlijn. Hij wil van de schulden af en een lagere rente bij het maken van nieuwe schulden, maar geen "men in black" over de vloer. Hollande vindt dat Duitsland daar de kosten van moet dragen. Hij noemt dat "solidariteit".

Waar het kwartet het wel over eens is geworden, is om 1% van het GDP van alle eurolanden tezamen uit te trekken voor hulp aan de banken. Dat komt neer op 130 miljard euro, maar waar dat geld vandaan moet komen is nog nergens aangegeven.
Waarschijnlijk moet de ECB dat uit zijn hoed toveren, maar een dergelijk bedrag is bij lange na niet genoeg om de eurocrisis te bezweren. De ECB heeft in december en februari in totaal al een biljoen euro aan zuidelijke banken geleend - voor 3 jaar tegen 1% rente. Spaanse en Italiaanse banken hebben daar Spaanse en Italiaanse staatsobligaties van gekocht, die nu de rentes zo zijn opgelopen, diep in het rood zijn gezakt. Hun financiële positie is daardoor nog verder verslechterd en nu doen al geruchten de ronde, dat er op korte termijn nog eens 2 biljoen euro extra nodig is. Dat is het bedrag - grotendeels in US$ - dat de Europese banken in de komende twaalf maanden aan leningen moeten aflossen.

Wordt het niet tijd dat onze politici stoppen met al hun vruchteloze interventies op kosten van de belastingbetalers en insolvabele banken gewoon failliet laten gaan? Uiteindelijk zal dat er toch van komen. Insolvabele overheden zullen dan uit de euro moeten stappen.
Telegraph: The benefits of selective eurozone default.

Intussen is de bankenmalaise in Spanje zo hoog opgelopen, dat de Spaanse regering gisteren maatregelen heeft genomen om de uitstroom van euro's uit Spaanse banken naar noordelijke banken een halt toe te roepen. Grieken, Spanjaarden en Italianen halen hun rekeningen bij hun eigen banken leeg en brengen het geld naar Zwitserland, maar schrijven het ook over op Duitse en Nederlandse rekeningen. Daardoor raken steeds meer banken in zg. "knoflooklanden" nog dieper in de problemen.

Laatste nieuws, 28 juni: Bankia genationaliseerd - getaxeerde waarde van dit Spaanse bankenconglomeraat: 13,65 miljard euro negatief! De 10-jaarsrente op Spaanse staatsleningen is inmiddels weer boven de 7% gestegen, een onbetaalbaar hoog percentage voor een land met een krimpende economie en 25% werkloosheid.

Wat in Spanje gebeurd is, staat ook Italië te wachten en het is allesbehalve ondenkbaar dat het euroblok aan de vooravond staat van een splitsing. Veel analisten denken dat er dan een sterke noordelijke en een zwakke zuidelijke euro komen, maar ik acht dat zo goed als uitgesloten. Elk land gaat weer terug naar zijn oude munt, want wie wil een toch vrij rampzalige situatie nog complexer maken door met andere schuldenlanden in één devaluerende muntunie te blijven zitten?
Als de lamme de blinde helpt en andersom, hebben beiden daar baat bij, maar partners die allebei lam én blind zijn, kunnen weinig voor elkaar betekenen.

Wat er in zo'n geval gebeurt is dat alle banken in een land een week sluiten; dat alle rekeningen - ook die van pensioenfondsen - van euro's naar een nieuwe munt worden omgezet en dat die nieuwe munt in de noordelijke landen dan in waarde stijgt en die in zuidelijke landen daalt, in Griekenland met meer dan 50%, in Spanje met zo'n 30% en in Italië, zeg, met een kwart.
Dat betekent dan, dat je van elke 1000 euro die je nu op je rekening hebt staan, in koopkracht een waarde van 750 euro overhoudt, uitgedrukt in 1000 nieuwe lire.

Ik zou zeggen, als je ziet dat het die kant opgaat, doe je voordeel met deze wetenschap.

• Voorlopig resultaat van de 19e eurotop - 28/29 juni 2012: Testosterone Pit: The Big Blink?
• Der Spiegel: Merkel's tactical victory: Smart concessions from a seasoned negotiator.
• ZH - Verontwaardiging in Duitsland: Kans op euro-referendum groeit.
• Bruce Krasting: Devalue the euro? - Het lijkt de enig overgebleven optie die mogelijk werkt.
• En lest best: Nigel Farage (MEP) tot Van Rompuy en Barroso: Jullie zijn volstrekt ongeloofwaardig.

Will Germany be the first to ditch the euro?

UPDATE 6 Juli 2012
Finland trekt een streep in het zand - Zonodig verlaten wij het euroblok.

UPDATE 8 augustus 2012
Interview with Roger Bootle, who won the Wolfson Prize for developing a practical plan to dissolve the eurozone. Bootle beschouwt het als de enige mogelijkheid om landen die nu onder de euro dreigen te bezwijken, weer uitzicht te bieden op economische groei.

Zijn die eurocraten nou helemaal bedonderd

De schrik slaat je om het hart, als je leest wat de eurocraten - met name de strenge, Duitse tak - zich voorstellen bij het ESM - het Europese Stabiliteits Mechanisme - de opvolger van het EFSF.

Bekijk de volgende video… "and be afraid, be very afraid."
The Telegraph, Daniel Hannan: "A German view of the bailout deal", 30 okt. 2011.
En ook - ZH Video: The Shocking Truth of the Pending EU Collapse, 20 dec. 2011.
UPDATE 24 jan. 2012
The Prudent Investor on ZH: EU finance ministers push through ESM Treaty in fishy fly-by-night move.
Waaraan nog kan worden toegevoegd, dat de EU Commissie Jacques Santer voordraagt als toekomstig hoofd van het ESM, een man die eerder als hoofd van de Commissie zelf werd geschorst, wegens ongeoorloofde financiële praktijken! Zie de reactie van een MEP op dit nieuws in The Telegraph ^) van 24 jan. 2012. (zie voetnoot)

Hier een paar hoofdpunten uit het ontwerpverdrag uit een blog van Mike Shedlock [Mish] - mijn vertaling.

• Artikel 8 - Garantiekapitaal 700 miljard euro;
• Artikel 9 - Leden van het ESM verplichten zich aan betalingsverzoeken binnen 7 dagen te zullen voldoen, zonder recht op beroep en onvoorwaardelijk;
• Artikel 10 - verleent aan het ESM-bestuur de bevoegdheid de hoogte van het garantiekapitaal te wijzigen en Art.8 aan te passen;
• Artikel 27 - Het ESM is gevrijwaard van elke vorm van wettelijke aansprakelijkheid. Het ESM kan lidstaten in rechte aanspreken, maar andersom niet. Het ESM staat boven de wet: Geen regering, parlement of enig andere instelling, noch enige wet kan het ESM of zijn organisatie iets ten laste leggen;
• Artikel 30 - Bestuurders en personeel van het ESM worden gevrijwaard van wettelijke aansprakelijkheid ten aanzien van hun daden (…) en genieten onaantastbaarheid ten aanzien van hun officiële stukken en documenten.

Mish merkt daarbij op: "Er zijn geen onafhankelijke toezichthouders en bestaande wetgeving is niet van toepassing. Daarmee worden de nationale begrotingen van de afzonderlijke eurolanden bepaald door één enkel, ongekozen orgaan, dat aan niemand verantwoording hoeft af te leggen en dat boven de wet staat."

Het vooruitzicht om onder een dergelijk regime te moeten leven is voor EU-staten die nog niet tot de eurozone behoren, aanleiding om hun voornemens te herzien. Tsjechië, dat er in 2003 voor koos om t.z.t. tot de EMU toe te treden heeft nu zo zijn bedenkingen en wil - gezien de gewijzigde omstandigheden - een volksreferendum uitschrijven, een initiatief dat navolging verdient.
Daar hoefden we niet lang op te wachten: Papandreou schrijft een bindend referendum uit. Hoe enthousiast zijn de Grieken nog over het Europese "hulp" pakket, waar 27 regeringshoofden en 'the Two Stooges' hun kostbare nachtrust voor hebben opgeofferd? Het lijkt een dappere - met de moed der wanhoop - en mogelijk tactische zet van Papandreou. Hij kan er een nieuw mandaat aan overhouden, maar de gevolgen zullen groot zijn, voor Griekenland, voor Europa en voor de democratie, tenzij de euro al vóór het referendum aan eigen zwakte bezwijkt.
Peter Tchir on ZH 3-11--2011: Greece, eurozone or not? Slavery or Freedom?
Het eerste land dat op eigen initiatief uit de euro stapt, zal iedereen verrassen. Ik denk niet dat dat Griekenland zal zijn, tenzij gedwongen - 72,5% van de bevolking wil ondanks alles in het euroblok blijven. Ik ga ervan uit dat het Italië wordt. [UPDATE 21 juni 2012 - Italy flies the new-lira.]
Peter Tchir on ZH 1-11-2011: Will Italy re-denominate back into the Lire?
Paul Krugman on ZH 2-11-2011: Krugman warns of Gigantic Bank Run and New Lira.
Barclays on ZH 9-11-2011: Voor Italië is het gebeurd - rente op 10-jarige staatslening boven 7%
De grootste verrassing zou natuurlijk zijn als de Duitsers tot de enig juiste conclusie komen dat ze zonder euro beter afzijn en zelf de stekker eruittrekken - WikiLeaks. Volgens Reuters is het uur nabij:
9-11-2011: Door Frankrijk en Duitsland wordt gesproken over het opbreken van de eurozone!

Van de week was er een nieuwsitem, waarin studenten van de economische faculteit van de Erasmus Universiteit Rotterdam naar hun mening gevraagd werd over hoe de eurocrisis moest worden opgelost. Op één vrije geest na, die de oplossing zag in een terugkeer naar nationale valuta, verklaarden alle anderen zich voorstander van meer macht aan Brussel.
Zijn die schapen op hun twintigste al zo gebrainwashed dat ze geloven dat problemen waar nationale overheden zich al in verslikken, opgelost zullen worden als je bureaucraten die in het verleden in alle opzichten gefaald hebben, zonder een rechtstreeks, democratisch mandaat de macht geeft over een lappendeken van staten met samen een half miljard inwoners met zeer uiteenlopende culturen en belangen? Het is te treurig voor woorden, want de jeugd, naar men zegt, heeft de toekomst. Anderen zeggen: Zalig is de jeugd, want zij zal de staatsschuld erven. Misschien willen ze daar in Rotterdam nog eens over nadenken.*)

Het is mijn stellige overtuiging, dat de eurocrisis binnen de huidige structuren eenvoudig niet op te lossen is. Daarvoor dienen er eerst een paar stappen teruggezet te worden, en grote stappen. De EU is al veel te complex en met elke eurotop maken de politici er nog meer spaghetti van, zonder dat ze overzien wat ze doen - de neveneffecten verergeren de chaos.
In moeilijke tijden moeten we voor effectief beleid terug naar kleinere structuren. Ieder land dient weer zijn eigen koers te kunnen varen zonder de Brusselse 'red tape'. Dat is in het belang van de burgers van nationale staten en in het belang van de democratie. De Europese Gemeenschap was een mooi idee, maar de poltieke elite is ermee aan de haal gegaan en heeft er een verstikkend, ondemocratisch en bureaucratisch monster van gemaakt.
Concentratie van macht leidt tot een verstrengeling van belangen en biedt een uitnodigend aanknopingspunt voor lobbyisme. Belangengroepen met diepe zakken winnen het daarbij altijd van lokale en individuele waarden.

Dus recht voor z'n raap doe ik een oproep aan de Tweede Kamer en pleit ik voor:

• De Brusselse parasietenclub is volkomen 'clueless' º) en kan gemist worden als kiespijn - wijs ze hun plaats. De EU is niet too-big-to-fail, wel too-big-to-bail.;
• Roep premiers die zonodig moeten meebeslissen over zaken die ze niet kunnen overzien, tot de orde. Laat hen afstand nemen van het Brusselse vergadercircus en prioriteit geven aan het oplossen van de problemen in eigen land. Laat hen leidinggeven, daar zijn zij uiteindelijk voor benoemd, niet als bijbaantje naast hun zelfgecreëerde hobby, "Europa";
• Elke bailout leidt tot meer bailouts en het is bovendien weggegooid geld, dus stop de bailouts ten koste van belastingbetalers;
• Geen EFSF ¹) en geen ESM. Een supranationaal dictaat biedt uiteindelijk geen enkele oplossing, maar veroorzaakt steeds meer schulden en ondoorzichtigheid van verplichtingen en leidt tot tegenwerking, sabotage en sociale onrust;
• Duurzame oplossingen zijn alleen te verwachten van nationale staten afzonderlijk, die met een mandaat van de eigen bevolking kiezen voor hun nationale belangen, afgestemd op hun specifieke omstandigheden. Een diverse aanpak biedt meer kans op succes, dan een "verwaterd compromis" (Rutte) voor iedereen, waarbij uiteindelijk niemand aan zijn trekken komt en de rot blijft doorwoekeren;
• Erken dat de euro een dwangbuis is - geef nationale staten de mogelijkheid in overleg met hun schuldeisers hun schuld af te schrijven en hun (nieuwe) munt te devalueren - Nee maar! Binnen twee weken na dato wil Merkel het nog gaan doen ook! Een dag later direct weer ontkend;
• Laat landen en banken die meer schulden, resp. toxic assets hebben dan ze aankunnen, failliet gaan - het gebeurt anders (niet veel) later toch. Zuid-Europa moet nu afrekenen!
  16-11, Kyle Bass on BBC Hard Talk: "Ze hebben een Duitse paus en een Italiaanse Bankier";
• Laat daarbij de kredietverzekeraars de verplichtingen nakomen, waarvoor ze CDSs ²) hebben uitgeschreven en premies hebben ontvangen - en let op wat er dan gebeurt. Laat duidelijk zijn dat de impact van zwaar politiek geschut op wankele financiële markten de chaos alleen maar vergroot - het is Mikado spelen met spastici;
• Hervorm op nationaal niveau het bankwezen en splits banken die 'too-big-to-fail' zijn op in investeringsbanken en consumentenbanken;
• Herstel de transparantie en daarmee het vertrouwen in de financiële markten. Laat banken en financiële instellingen hun assets en liabilities weer tegen marktwaarde waarderen en rapporteren conform IFRS ³) standaarden.

ZONDER EURO GEEN EUROCRISIS.
Schaf de euro af, hef de eurozone op, incl. de ECB, en er is geen eurocrisis meer. Simpel toch ;-)
Uiteindelijk is dat het punt waar we uitkomen, maar pas volgend jaar, nadat er eerst een paar biljoen aan nieuwe schuld nodeloos in bodemloze kredietputten is gestort. En wie gaat dat betalen? U!
16-11, ZH - Dit moeten de overheden van EU, UK, US en Japan allemaal nog lenen voor het eind van dit jaar. Nederland wil nog drie keer 4 miljard ophalen aan kortlopende leningen.

En de UITSMIJTER: Nigel Farage in het Europees Parlement: Yes, I want you all fired.
en op 17-11 een onnavolgbaar vervolg: Dance on the euro's grave.

En het TOPPUNT - of eigenlijk DIEPTEPUNT: Telegraph: EFSF kocht z'n eigen uitgifte op!

16-11 Willem Buiter on Bloomberg TV: Er zijn twee opties om de euro te redden:

• Uitbreiding van het EFSF tot zo'n €3 biljoen en dat gaan ze (Duitsland) niet doen;
• De ECB machtigen - of dwingen! - de klus te klaren en dat gebeurt ook niet.

Er is nog maar weinig tijd over, een paar maanden, of weken, misschien zelfs een paar dagen, 'and if they don't do it, it's the end of the eurozone.'

Leerzame artikelen uit The Telegraph:

• 27-10, Andrew Lilico: Avoiding triggering Greek sovereign CDS is a mistake
• 29-10, Liam Halligan: Why the latest eurozone bail-out is destined to fail within weeks
• 29-10, Janet Daley: This was the week that European democracy died
• 29-10, Kamal Ahmed: George Soros attacks Brussels rescue deal
• 30-10, AEP: The two halves of the eurozone are locked in a broken marriage

En wat een verschil kan een week maken:

• 5-11, Liam Halligan: Tough-talking Germany takes the eurozone to the brink of a break-up
• 5-11, Kamal Ahmed: Goldman: euro could split apart
• 6-11, AEP: Europe's rescue fiasco leaves Italy defenceless

Kortom, eurotop gestrand, G-20 top in Cannes een nachtkaars, EFSF een lege huls, Griekenland voor het blok en Italië in het schip. China neemt afstand en de Duitsers worden steeds obstinater.
Of, zoals een Morgan Stanley analist stelt: The Emperor has no clothes.

Blootstelling aan Italiaanse schulden (overheid - banken - zakelijk/particulier):

• Bank exposure per land - Frankrijk veruit het meest, Duitsland tweede;
• Europese banken met de hoogste exposure - Italiaanse banken het meest, Franse tweede.
• 10-11, DFT: Vele Nederlandse miljarden in Italiaanse 'laars'.

En waardoor komt het dat Italië nu geen geld meer kan lenen?

• 09-11, FP: Eight reasons why Italy is such a mess
• 10-11, Nick Squires, Telegraph: Italy's debt crisis: doomed by corruption, bloated bureaucracy and poor productivity.

-------------
^) - Commentaar op de voordracht van Jacques Santer als hoofd van het ESM

Overige voetnoten:
*) - Toch lopen er bij de Erasmus ook mensen rond die het wél begrijpen. Hoogleraar economische geschiedenis, Hein Klemann, schrijft op 19 nov. 2011 een opiniërend stuk in de Volkskrant, waar ik me volledig in kan vinden: "Waarom zo bang voor het einde van de euro?"
º) - De hoop van Barroso en Van Rompuy - 'the Two Stooges', zoals Zero Hedge ze noemt - dat China via een substantiële bijdrage aan het ontbrekende EFSF-biljoen als de grote redder zou optreden, werd vanavond de bodem ingeslagen.
¹) - EFSF - Door Sean Corrigan voorgestelde betekenis: "Excruciating Folly of Suspending Finality" of "Endorsing Falsity to Succour the Few". De CEO van het EFSF, Klaus Regling, lijkt zo wanhopig op zoek naar investeerders dat hij het plan lanceerde zijn schuldpapier ook in andere valuta aan te bieden, o.a. in Chinese yuan. Dat zou betekenen dat de Europese belastingbetaler bovenop de schulden ook nog eens blootgesteld wordt aan valutarisico's, zonder dat hij daar ook maar iets over te zeggen heeft. Zijn onze politico's zo onnozel, dat ze het EFSF/ESM toestaan met ons belastinggeld ongecontroleerd te gaan gokken? Dat zou een gotspe zijn.
²) - CDS (Credit Default Swap) - Als banken en investeerders er niet meer op kunnen vertrouwen, dat hun kredietverzekering in de vorm van CDS uitbetaalt bij een zg. "vrijwillige" haircut van 50%, zoals nu door de 'cluelesse' politico's is bedongen voor Griekse schuld, trekken die hun geld uit de eurozone terug. De liquiditeitstekorten die daardoor in de eurozone ontstaan, richten meer schade aan dan zelfs een tienvoudig opgepompt EFSF ooit zou kunnen opvangen. Door nu een 'credit event' te ontwijken riskeert de Europese financiële en politieke top een instorting van de markt voor staatsobligaties.
Mark en Jan Kees, zijn jullie wel goed bij je hoofd om daarmee in te stemmen? Of is dit onderdeel van jullie geheime euthanasieoffensief voor een terminale patiënt?
³) - IFRS - International Financial Reporting Standards.

Een aanbod dat niemand kan afslaan

Terwijl nu ook de grote Franse banken en daarmee de Franse overheid afgelopen week in de vuurlinie van de bondvigilantes kwamen te liggen, met name na het bekendworden van het feit dat de Franse economie sinds het tweede kwartaal geen spat meer groeit, zwelt het Koor van Financieel Gehandicapten aan.
"Geef ons een belastingunie," kwelen zij, "geef ons de langverbeide eurobond." Zelfs de Britse minister Osborne, geen lid van de euroclub en niet van plan een penny bij te dragen, blaast zijn partijtje mee.

De druk op de nog weinige, relatief solvabele landen in de eurozone om hun fiscale zelfstandigheid prijs te geven en alle Europese schulden op één hoop te gooien - voorlopig ruim drie biljoen euro - neemt met de dag toe.
Telkens als hij terugkeert van de golfbaan, pakt Obama de telefoon en dringt er nog eens op aan, Berlusconi's minister van financiën, Tremonti, smeekt erom en George Soros en een handvol Duitse professoren werpen Angela het ene wilde euroreddingsplan na het andere voor, allemaal maar op één ding gericht: open de Duitse knip, laat de euro's rollen, want anders... *)

Het is net zoiets, als wanneer bij een plotselinge rentestijging een meerderheid van de leden van een Vereniging van Eigenaren, van de weinigen die NIET alle overwaarde van hun appartement hebben opgesoupeerd aan nieuwe keukens, auto's en dure vakanties, zou eisen dat die een tweede hypotheek afsluiten om voortaan alle servicekosten voor hun rekening te nemen en bovendien mee te betalen aan het totaal van alle hypotheekaflossingen bij elkaar, want anders... *)
De banken die de bestaande hypotheken - met variabele rentes, natuurlijk - hebben verstrekt, staan vierkant achter dit voorstel, hebben het de penningmeester van de VvE misschien zelfs ingefluisterd.
Het is de enige oplossing, zeggen ze en ze oefenen morele druk uit op de minderheid om ermee in te stemmen. Ze willen zelfs zover gaan deze kleine groep een tweede hypotheek aan te bieden onder 'once-in-a-lifetime' condities.

Zo gesteld, vindt iedereen het een belachelijk en zelfs immoreel voorstel. Toch zijn er velen - vaak geschoold in de arcane wetenschap der economie - die beweren dat dit de enige oplossing is voor alle landen van de eurozone en dat het de dure plicht is van elke politicus met verantwoordelijkheidsgevoel de eenheidsmunt te redden, hoewel iedereen met een greintje gezond verstand - uitkijkend over het maanlandschap van schuldpieken rond kraters van bankkapitaal tegen een inktzwarte achtergrond van astronomische CDS-verplichtingen - allang begrepen heeft dat die euro in een krimpende economie geen schijn van kans maakt stand te houden en dat ie daarom gedoemd was van het begin [video].

Hoe iemand bij zijn volle verstand kan denken dat de economie erop vooruit zal gaan, als we de weinige nog sterke landen verzwakken door alle schulden op hun schouders te laden en - godbetert - het fiscale en economische beleid concentreren bij een groep incompetente en visieloze eurocraten zonder een robuuste democratische basis, het is mij een volslagen raadsel.

Het feit dat deze waanzin na alle eerdere mislukkingen door de spraakmakende gemeente überhaupt als oplossing gepresenteerd wordt en nog wel als de enige oplossing, illustreert naast mateloze arrogantie, de lemmingenmentaliteit in de hogere eurokringen. Het is een blijk van tunnelvisie bij de politieke elite, van gebrek aan inzicht en een hoge mate van naïveteit als het gaat om een beoordeling van de motieven van de "haute finance" om vast te houden aan keynesiaans stimuleringsbeleid in een werelddeel dat al bezig is onder zijn schulden te bezwijken.

Neem Spanje:
- Talloze Spaanse steden staan op de rand van een faillissement
- Franse boeren blokkeren Spaans fruittransport
- Spaanse boeren dreigen met blokkade van de grens met Frankrijk
- Spanje kan zijn defensierekening van €26 miljard niet betalen
- Jeugdwerkloosheid 45,7% [juni 2011] - de hoogste van de EU

---------
*) want anders...
Een overzicht van wat het einde van de euro specifiek voor Nederland kan betekenen geeft Jeroen de Boer op Z24. De doemscenario's die hij schetst, doen vrij realistisch aan. Hij ziet alleen één ding over het hoofd: al die nare dingen die hij noemt, staan ons evengoed te wachten, ook als de euro blijft bestaan. Daar zorgen de komende wereldwijde recessie voor en de oceanen van schuld. Alleen kan Nederland met een eigen munt zijn eigen monetaire en fiscale beleid voeren, terwijl wij anders moeten doen wat de Brusselse kermis ons voorschrijft. Ik betwijfel of dat laatste in het belang van gewone burgers zal zijn. Machtscentra hebben doorgaans maar één belang voor ogen: hun eigen belang.
We kunnen ons vastklampen aan de euro in de hoop dat we met ons allen het hoofd boven water kunnen houden, maar je blijven vasthouden aan de reling van een zinkend schip is geen aanbevolen overlevingsstrategie.

Toevoeging, 15 augustus 2011
Er is in het weekend blijkbaar weer heel wat afgebeld tussen Parijs, Berlijn en Brussel. Na de hartstochtelijke oproepen van bedelaars (Tremonti), profiteurs (Osborne, Soros) en 'useful idiots' (economen) om eurobonds, hebben de landen die daar het meest op moeten toeleggen - Frankrijk en Duitsland - direct laten weten, dat daar absoluut geen sprake van zal zijn en de EU-kolonels hebben dit standpunt indirect onderschreven. Italië en Spanje moeten maar zorgen dat ze op eigen kracht hun financiële problemen oplossen en als ze zich niet aan de dictaten uit Brussel houden, krijgen ze een boete!
Dat zal beslist voor een amicale sfeer zorgen in de blije eurofamilie. Maar ach, Griekenland heeft tot nu toe alle deadlines gemist en geen enkel doel gerealiseerd en kregen die een boete? Welnee, een lagere rente, een langere termijn voor terugbetaling en als extra 'beloning' een nog grotere, tweede bailout. Zulke boetes zouden Italië en Spanje ook wel willen.
Dinsdag hebben Sarkozy en Frau Merkel weer een onderonsje en de verwachting is dat zij zich zullen concentreren op een verdere invulling van het EFSF (Stabiliteitsfonds). Daarmee proberen zij een schijn van zekerheid te creëren om de geldmarkt gerust te stellen - of dat lukt is een tweede [Laatste nieuws: niet dus!] - en het biedt hun via de beproefde salamitactiek de mogelijkheid hun idee van fiscale integratie binnen de eurozone aan de zwakkere eurobroeders op te leggen.

Intussen schroeft de ECB haar aankopen van Italiaans en Spaans toiletpapier drastisch op. Zolang het EFSF nog niet officieel is goedgekeurd door de parlementen van alle eurolanden - op z'n vroegst in oktober dit jaar - vult de ECB dit hiaat en is dus formeel illegaal bezig, maar niemand protesteert, althans niet hardop - maar een week later wél, en met toenemende ergernis.
Als in de naaste toekomst de schulden van Italië en/of Spanje verder worden afgewaardeerd, komt de solvabiliteit van de ECB daardoor zelf in gevaar en draaien de belastingbetalers van de dan nog draagkrachtige eurolanden alsnog voor de stroppen op. Al met al een waterdichte strategie om uiteraard op een volstrekt democratische manier tóch een 'transfer unie' tot stand te brengen, zij het met een 100% garantie dat het euroblok op een spectaculaire manier uit elkaar zal klappen.

Intussen in Duitsland
- Angela Merkel faces eurobond mutiny.
- German economy on verge of contraction.
- Merkel and Sarkozy plans fail to assure markets
- 59% van de Duitsers is tegen verdere bailouts.
- 44% wil dat Duitsland uit de EMU (eurozone) stapt - terug naar de D-mark.

en in Nederland - poll Maurice de Hond, 7 aug. 2011
- 65% wil niet bijdragen aan een Griekse bailout als Italië en Spanje afhaken.
- 29% verwacht dat de hele eurozone uit elkaar valt, 32% denkt dat 't wel mee zal vallen.
- 56% wil uit de EMU stappen - terug naar de gulden.
- Ruim 10% gaat ervan uit dat alle eurolanden teruggaan naar hun oude munt.

Vergeefse moeite

Maandag, 8 augustus 2011, werd inderdaad zo'n dag als iedereen in het weekend al angstig bevroedde. Zodra de markten openden, stapte de ECB de beursvloer op en kocht links en rechts voor zo'n €5 miljard aan Italiaans toiletpapier op en voor ongeveer eenzelfde bedrag nog wat rollen van andere landen met schuldproblemen, o.a. Spanje. Het leek te helpen. De obligatierente van beide landen daalde tot ruim onder de 6%. Gezien de duur van het effect bij vergelijkbare ECB-acties voor Griekse staatsschuld, is de vraag echter: voor hoelang? Niet zo heel lang denken de meeste commentatoren. Om echt het verschil te maken, zou de ECB voor minstens een biljoen euro aan staatspapier moeten opkopen en daar is geen geld en geen politieke ruimte voor. Het blijft dus vooral bij mooie woorden, want niet de ECB, maar de politiek moet de keuze maken tussen verdere integratie van de eurozone, of erkennen dat het europroject een fiasco is en de stop eruittrekken.

Eerlijk gezegd, ben ik zelf van mening dat deze keuze te belangrijk is om aan politici over te laten, laat staan aan bankiers! Beiden laten zich leiden door (hun eigen) kortetermijnbelangen en de noodzakelijke, maar pijnlijke ingrepen schuiven ze door naar hun opvolgers.
Hier dient een bindend referendum over te worden gehouden in alle landen van de eurozone, want politici kennen maar één kunstje, andermans geld uitgeven; het zijn de burgers die het op moeten brengen en zoals het nu gaat, zonder dat zij een stem hebben in het ja of nee, de omvang en de condities. Die zaken worden nu over hun hoofd heen ad hoc geregeld door de hoge dames en heren zonder enige mogelijkheid van democratische controle en zonder verantwoordingsplicht. Onder het excuus der omstandigheden negeert de EU zijn eigen regels en functioneert de facto als een kolonelsregime.
Ter rechtvaardiging van elke volgende stap in een proces van voortdurende "mission creep" schromen eurokolonels er niet voor argumenten te gebruiken die, indien uitgesproken door willekeurig welke andere sterveling, de verdenking zouden wekken van een vergevorderd stadium van seniliteit.

De beurs liet zich uiteindelijk niet imponeren door het symbolische gebaar van meneer Trichet en koos in navolging van de Aziatische markten de weg omlaag. Toen Wall Street in de middag ook in mineur opende - de verlaging van de US credit rating door S&P bleek door te werken in alle in dollars genoteerde assets - sloegen de stoppen door. De Dow Jones eindigde, na de val van 500 punten afgelopen vrijdag, nog eens 634 punten lager, een koersval van een omvang die slechts vijf keer eerder overtroffen is.

Ook alle commodities zakten door hun hoeven, ook de olieprijs. Alleen goud had een topdag. De prijs in euro's tikte €39.033 per kilo aan - een absoluut record - en ging iets daaronder de dag uit.
"De goudprijs zit in een bubble," hoor en lees je vaak. Laat u niets wijsmaken. Zolang regeringen en Centrale Banken hun door veel te hoge schulden geplaagde economieën kunstmatig proberen op te peppen met marktmanipulaties, kunstmatig lage rentes en biljoeneninjecties van nieuw krediet, blijft de prijs van goud, uitgedrukt in devaluerende valuta steeds verder omhooggaan.
Goud is de enige vorm van "geld", die niet blijvend door financiers en politici gemanipuleerd kan worden. Daarom willen in economisch woelige tijden steeds meer mensen, instellingen en in toenemende mate ook de Centrale Banken zelf het hebben en er is maar een beperkte hoeveelheid van en slechts een klein deel daarvan is in fysieke vorm te koop.

Maandag, 8 augustus 2011 - Bullion Vault

Invoeging, 14 augustus 2011
De maandagrally, hoewel op zichzelf al spectaculair, vormde de inleiding voor een doorstoot naar de - totnogtoe - absolute top van €41.293 per kilo, precies op de grens van woensdag en donderdag. Daarna viel de goudprijs terug, maar eindigde de week in stijgende lijn op €39.444, een plus van ruim 5% voor de week.

Week 32, 8 - 12 augustus 2011 - Bullion Vault

Donkergrijze donderdag

Donderdag, 4 augustus 2011, kwam de eurocrisis tot een voorlopige climax. Wereldwijd crashten de effectenbeurzen, Amerikaanse beleggers dumpten hun aandelen en probeerden hun cash veilig te stellen, maar stuitten op banken die daar niet op zaten te wachten. Bank of NY Mellon betaalt geen rente meer op grote deposito's, maar vraagt een 'fee' om ze te bewaren!

Japan en Zwitserland probeerden de waarde van hun valuta omlaag te krijgen met interventies, de euro kelderde en de US-dollar steeg. Italië en Spanje zien tenminste een maand af van uitgifte van nieuwe staatsleningen en EU-commissaris Barroso deed een bijna wanhopig beroep op de nog solvabel geachte eurolanden om hun zakken nog eens extra om te keren en de fondsen voor de waarschijnlijk tot DOA ('dead on arrival') gedoemde EFSF zo snel mogelijk te verdubbelen en liefst dan nog eens te verdubbelen tot een potje van zo'n drie biljoen euro.
De in oktober afzwaaiende ECB-president Trichet hield de basisrente op 1,5% en verklaarde dat de ECB de geldsluizen voor bankleningen weer wijd ging openzetten. Hij negeerde de schop die hij onder de tafel van Jens Weidmann kreeg, de president van de Duitse Centrale Bank, en verklaarde dat hij bovendien schuldpapier van benarde euro-schuldenlanden ging opkopen om hun renteniveaus in bedwang te houden. Maar toen kwam de verrassing: dit gold alleen voor Ierland en Portugal en NIET voor Italië en Spanje, die daarmee aan de heidenen werden overgeleverd. Toen zijn woorden verstorven waren, begon op alle beursvloeren waar nog gehandeld werd, de crash. Behalve aandelen zakten ook de commodity prijzen, voedingsmiddelen, grondstoffen, evenals die van olie en gas.
De edelmetalen kregen ook een dreun, al konden ze dat na de grote prijsstijgingen van de afgelopen week best lijden. Goud steeg in de loop van de dag tot ongekende hoogte, maar moest na half vijf vanmiddag een groot deel van de dagwinst inleveren.

Vrijdag, 5 augustus 2011 - Bullion Vault

Het is afwachten wat vrijdag de 5e gaat brengen. Likken de markten hun wonden en houden ze zich relatief koest, of gaat de slachting nog verder door? Ik heb zo mijn vermoedens, maar voorzichtigheidshalve noem ik deze post 'Donkergrijze donderdag', dan blijft er nog wat speling in de schakering over voor een evt. 'Zwarte vrijdag'.

Toevoeging, 5 aug. 2011
Het lijkt of door een telefoongesprek van Frau Merkel met Sarkozy, Berlusconi vandaag het licht heeft gezien. Terwijl hij totnogtoe zijn op bezuinigingen aansturende minister van financiën, Giulio Tremonti, probeerde te lozen, wil hij nu méér én sneller bezuinigen. Onder die voorwaarden toont de ECB zich nu opeens wél bereid de schulden van Italië te gaan opkopen. Omdat de ECB dat formeel helemaal niet mag en daarvoor zonder backing van de nationale Centrale Banken ook de middelen niet heeft, zou dat betekenen dat Frankrijk en Duitsland hun fiat daaraan gegeven hebben.
Frankrijk lijkt op niet al te lange termijn zelf in de problemen te gaan raken, dus uiteindelijk komt de redding van de euro grotendeels op Duitsland neer. Als Merkel daar vanmiddag de deur voor opengezet heeft, lijkt zij alle gevoel voor verhoudingen verloren te hebben; dan accepteert ze blijkbaar dat de Duitsers met een garantstelling voor alle slechte EU-schulden worden opgezadeld tot een bedrag dat groter is dan het op zichzelf toch niet kinderachtige Duitse GDP.
Nu maar eens afwachten wat de Duitsers daar zelf van vinden en hoe de obligatiemarkten erop reageren.

Toevoeging, 6 aug. 2011
Het zijn woelige augustusdagen. Terwijl de EU probeert het vege bestaan te rekken door de beperkingen op het creëren van ongedekt krediet blindelings opzij te zetten, plukt Amerika de wrange vruchten van datzelfde beleid. Gisteravond verlaagde Standard & Poor's de credit rating van de VS van AAA (risicovrij) naar AA+ met een negatieve outlook.
Dat gebeurde ondanks zware druk uit Washington DC om dat niet te doen. Het is een fikse deuk in het prestige van de 'tele-prompter' en de gevolgen ervan zullen pas op termijn duidelijk worden.
In eerste instantie zullen de Amerikaanse en westerse overheden doen of er niets aan de hand is. Maar zien, hoelang ze dat kunnen volhouden.
China reageerde als eerste met harde eisen en een flinke dosis leedvermaak - het bezit danook ruim een biljoen dollar aan Amerikaans schuldpapier, Rusland bleef er nogal laconiek onder en in Europa hing ruim een halve dag de stilte van het graf. Het eerste commentaar kwam uit Frankrijk en dat was zo huichelachtig als je uit die hoek mocht verwachten. Onze "gezellige dikkerd" deed vervolgens ook een duit in het zakje en geheel conform zijn eerdere succesvolle omgekeerde logica, prees hij de Amerikanen om hun voorgenomen "budgettaire discipline en hun goede bezuinigingsplan". Ik weet niet wat Jan Kees slikt, maar dat zijn nu juist de zaken waar het in Amerika volledig aan ontbreekt, aan allebei.

Vervolg, 6 aug. 2011, 18:30 uur
En of het nog niet genoeg is, "kick," Duitslands financiële top heeft zojuist een harde trap tegen de basis van het europroject gegeven: Italië valt niet via het EFSF te redden. Duitsland kan en wil de daarmee gemoeide lasten niet dragen!
Eindelijk lijkt het gezond verstand - althans in Duitsland - door te breken, alleen zijn de gevolgen niet te overzien. Geniet nog van dit laatste weekend, voordat maandag de bom barst en als u nog op vakantie bent of gaat, houd er rekening mee dat in sommige landen de geldautomaten wel eens "buiten dienst" kunnen zijn en dat de pompstations langs de snelwegen er desondanks in cash betaald willen worden!

Op "Donkergrijze donderdag" volgde een schijnbaar "Vredige vrijdag", maar het ziet er nu naar uit, dat ons geen "Zwarte", maar een "Bloedrode maandag" te wachten staat. Een downgrading van de grootste macht én tevens grootste schuldenaar ter wereld, én het bewijs dat de hele politieke elite van de EU een keizer zonder kleren is, in één en hetzelfde weekend, dát moet een zwerm zwarte zwanen aantrekken die het hele zwerk verduistert.
De vraag blijft, waar ze in eerste instantie zullen neerstrijken, in Amerika of in Europa. Het valt niet uit te sluiten, dat Frau Merkel zich op het laatste moment toch door Sarko laat verleiden en haar financiële adviseurs in de kou laat staan, of dat Trichet botweg zijn zin doordrijft en maandag tóch Spaans en Italiaans toiletpapier gaat opkopen.

Italiaanse Soap Opera

Het gehannes van de euroministers van financiën met het doorrollen van onaflosbare Griekse staatsleningen door banken, pensioenfondsen en andere investeerders begint melodramatische trekjes te vertonen.
Al die moeite - dagen durende vergaderingen, teleconferenties - en de eierschaalsparende woordkeus om het toch vooral te laten lijken, alsof alle potentieel benadeelde partijen hun verliezen zonder énige dwang en geheel vrijwillig nemen, het mocht allemaal niet baten. De ratings agencies blijven erbij, dat er sprake zal zijn van wanbetaling - 'a credit event'.
Bovendien blijken de partijen waar de voorgenomen maatregelen op gericht zijn/waren - de grote banken en pensioenfondsen - tégen vorig jaar gemaakte afspraken in, een deel van hun Griekse staatsobligaties intussen al verkocht te hebben. Met hen valt dus eigenlijk geen deal meer te maken. Het zijn vnl. hedge funds die nu reikhalzend uitkijken naar de zakken geld die de EU en de ECB voor hen gaan vullen met belastinggeld van de weinige nog kredietwaardige eurolanden.

Investeerders kijken inmiddels verder dan de Griekse grenzen, want zoals bekend klotsen de schuldgolven tot over de lippen van bijna alle Club Med landen, van Portugal bijv., waarvan de staatsschuld vandaag door Moody's tot junk status werd verlaagd en ook van Italië, het land met na Griekenland relatief de hoogste staatsschuld van de EU - 120% van het BNP. In absolute cijfers is Italië met een staatsschuld van €1,84 biljoen - volgens The Guardian €2,45 biljoen - goed voor de derde plaats in de wereld, na de US en Japan.

Klik op afb. door naar Colonel Flick's photostream @ Flickr

Dat ligt niet aan Giulio Tremonti, de Italiaanse minister van financiën, die buitenslands wordt gewaardeerd om zijn niet aflatende ijver de regering Berlusconi tot bezuinigingen te bewegen om in 2014 tot een sluitende begroting te komen.
Dat wordt hem door zijn collega's en de politieke partijen in Italië niet in dank afgenomen en de laatste tijd wordt er voortdurend op zijn aftreden aangedrongen. De grote baas zelf heeft het ook met hem gehad. "Hij is het genie en voor de rest is iedereen een ezel," zo vatte Berlusconi Tremonti's visie op de mensheid samen.

Tremonti, wel wetend dat het laatste greintje goodwill dat Berlusconi in het buitenland nog geniet, voornamelijk aan hém te danken is, heeft nu gedreigd met opstappen, als het geroep om zijn aftreden niet ophoudt. Paradoxaler kan het niet, maar dit is dan ook Italië. Opstappen of aftreden, het zal sowieso niet lang meer duren, omdat Tremonti persoonlijk in een typisch Italiaans corruptieschandaal lijkt te zijn verwikkeld.

Intussen kruipen de rentepercentages *), waartegen de zwakkere eurolanden op de geldmarkt moeten lenen om hun begrotingstekorten te financieren, onverbiddelijk steeds verder omhoog. En ook al weten de eurocraten, de centrale banken van de eurozone en de ECB de ontwikkeling van het drama nog maanden, zo geen jaren te rekken †), een teveel aan schulden loopt uiteindelijk altijd uit op een bankroet en altijd 'volkomen onverwacht'. Niemand die dat had kunnen voorzien...

----------
*) Zie voor de aardigheid, welk verschil een paar dagen kan maken als een doorgravende crisis zich plotseling verdiept. De referentielink geeft de stand van 6 juli, deze nieuwe link die van 11 juli 2011. En hier dezelfde gegevens in cijfers.
En weer een week later, 18 juli, is het nog veel erger. De rentes die investeerders vragen voor 2-jarig en 10-jarig staatspapier zijn of komen op volstrekt onbetaalbare niveaus. Tegen die rentes moet bijv. Italië in de komende twaalf maanden €300 miljard aan aflopende staatsleningen zien te herfinancieren.

†) En over tijd rekken gesproken, in zijn toelichting op 7 juli bij de verhoging van de ECB-basisrente met 0,25% tot 1,5% - niet echt bevorderlijk voor landen met hoge schulden, wel voor bijv. Duitsland - kondigde Trichet aan dat hij Portugese schulden voor onbepaalde tijd gewoon als onderpand voor nieuwe leningen zou blijven accepteren, ook al hadden ze nu een junk rating. Hij handelt daarmee in strijd met de eigen regels van de ECB, maar geen haan die daar naar kraait. Als de elite zich door regels gedwarsboomd ziet, worden die gewoon aangepast of genegeerd. Iets waar elke belegger altijd op bedacht moet zijn en nu des te meer.